چکیده

موضوع این پایان‌نامه بررسی شخصیت انوشیروان است. ابتدای فصل اول این پژوهش به تاریخ ساسانیان تا دوره قباد می‌پردازد ادامه فصل اول، خسرو انوشیروان در تاریخ (=جنگها، اصلاحات، شخصیت، سکه‌ها، دانش و عهد بزرگ تمدن ادبی و فلسفی ایران در دوره وی) را مورد بررسی قرار می‌دهد. پایان فصل نیز به بررسی ویژگی و شکل ظاهری ایوان مداین که پژوهشگران بنای آنرا به خسرو انوشیروان نسبت داده‌اند اختصاص دارد.
فصل دوم به بررسی خصوصیات خسرو انوشیروان در آثار و ادبیات باستانی ایران اختصاص دارد. در ابتدای این فصل نام خسرو انوشیروان در ادبیات باستانی ایران مورد بررسی قرار گرفته است و در پایان فصل به بررسی ویژگیهای خسرو انوشیروان در آثار فارسی میانه زرتشتی در شش اثر (= بندهش، زند وهمن یسن، کارنامه انوشیروان، اندرز خسرو قبادان، گزارش شطرنج و توقیعات بجای مانده از ایشان) اختصاص دارد.
فصل سوم که فصل آخر این پژوهش می‌باشد به بررسی شخصیت و تاریخ دوره خسرو انوشیروان در آثار دوران اسلامی بر اساس دیدگاههای فردوسی، دینوری، حمزه اصفهانی، گردیزی، ابن اثیر، ابن خلدون و مسعودی اختصاص دارد که تدقیق و مطالعه در این آثار نشان دهنده عظمت و شوکت سلسله ساسانیان در دوره خسرو انوشیروان می‌باشد.
بخش پایانی این پژوهش به جمع بندی و نتیجه‌گیری از مباحث بررسی شده می‌پردازد و حاوی مطالبی در رابطه با ویژگیهای شخصیتی خسرو انوشیروان و استنتاج از اقدامات وی می‌باشد در پایان نیز فهرست منابع فارسی و لاتین و چکیده انگلیسی درج گردیده است.



فهرست مطالب

چکیده یک
پیشگفتار سه
فصل اول: ‌ساسانیان
1-1- دودمان ساسانی 1
1-2- پادشاهی ساسانیان تا قباد 3
1-3- مزدک و جنبش مزدکیان 25
1-4- خسروانوشیروان در تاریخ 27
1-4-1- جنگ اول با بیزانس 28
1-4-2- جنگ دوم با بیزانس 29
1-4-3- جنگ با هیاطله 30
1-4-4- دست نشاندگی یمن 30
1-4-5- جنگ با ترکها 31
1-4-6- جنگ سوم با بیزانس 31
1-5- اصلاحات خسرو انوشیروان 33
1-5-1- برقراری نظم و آرامش 33
1-5-2- مالیات 34
1-5-3- اصلاحات ارضی 36
1-5-4- اصلاحات در تقسیمات کشوری و نظامی 38
1-6- شخصیت و خصال انوشیروان 40
1-7- سکه های انوشیروان و جام خسرو 43
1-7-1- سکه های انوشیروان 43
1-7-1-1- کلیات 43
1-7-1-2- سکه‌های دوره انوشیروان 46
1-7-2- جام خسرو 54
1-8- دانش در دوره خسرو انوشیروان 55
1-9- ایوان مداین یا طاق کسری 61
فصل دوم : خسرو انوشیروان در ادبیات باستانی ایران
2-1- بررسی نام خسروانوشیروان 64
2-2- خسرو انوشیروان در آثار فارسی میانه زرتشتی 66
2-2-1- بندهش 66
2-2-2- زند وهمن یسن 67
2-2-3- کارنامه انوشیروان 70
2-2-4- اندرز خسرو قبادان 73
2-2-5- گزارش شطرنج و وضع نرد 75
2-2-6- توقیعات انوشیروان 77
فصل سوم: خسرو انوشیروان در کتابها و آثار دوران اسلامی
3-1- شاهنامه فردوسی 80
3-2- پادشاهی خسرو انوشیروان به روایت مورخان دوران اسلامی 120
3-2-1- مسعودی 120
3-2-2- دینوری 122
3-2-3- حمزه اصفهانی 123
3-2-4- گردیزی 125
3-2-5- ابن اثیر 126
3-2-6- ابن خلدون 127
نتیجه‌گیری 129
فهرست منابع فارسی 131
فهرست منابع تصاویر 136
فهرست منابع لاتین 137
چکیده انگلیسی 138



فهرست منابع فارسی

1- آلتهایم، فرانتس و استیل، روت، تاریخ اقتصاد دولت ساسانی، ترجمه هوشنگ صادقی، 1382.
2- آموزگار، ژاله و تفضیلی احمد، زبان پهلوی ادبیات و دستور آن، تهران، 1377.
3- ابن اثیر، عزالدین، تاریخ کامل، ترجمه ابوالقاسم حالت، جلد 5، تهران، 1362.
4- اصفهانی، حمزه، تاریخ پیامبران و شاهان، ترجمه جعفر شعار، تهران، 1346.
5- بوسایلی، ماریو، هنر پارتی و ساسانی، ترجمه یعقوب آژند، تهران، 1374.
6- بهار، مهرداد، بندهش، تهران، 1380.
7- بهار، مهرداد، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران، 1362.
8- بیانی، ملک زاده، تاریخ سکه، 1339.
9- پروکوپیوس، جنگهای ایران و روم، ترجمه محمد سعیدی، تهران، 1382.
10- پورداود، ابراهیم، یشتها، جلد 2، تهران، 1373.
11- پیرنیا، حسن، ایران قدیم، تهران، 1373.
12- تبریزی، محمدحسین ابن خلف، برهان قاطع، ج 1 و 2، تهران، 1375.
13- تفضلی، احمد، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، تهران، 1378.
14- ثعالبی، عبدالملک ابن محمد، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، تحقیق هـ . زتنبرگ، ترجمه محمد فضائلی، جلد اول، تهران، 1368.
15- ثعالبی مرغنی، حسین ابن محمد، شاهنامه کهن، ترجمه سید محمد روحانی، مشهد، 1372.
16- حقیقت، عبدالرفیع، فرهنگ شاعران زبان پارسی، تهران، 1368.
17- خسروی، خسرو، جامعه دهقانی در ایران، تهران، 1357.
18- دبیر سیاقی، سید محمد، نامور نامه باستان، تهران، 1379 .
19- دنت، دانیل، مالیات سرانه و تأثیر آن در گرایش به اسلام، ترجمه محمدعلی موحد، تهران، 1358.
20- دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه، ج پنجم، تهران، 1373.
21- دینوری، ابوحنیفه احمدابن داود، اخبارالاطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، 1364.
22- دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود، مجمل التواریخ و القصص، تصحیح محمدتقی بهار، تهران، 1378.
23- راشد محصل، محمدتقی، زند وهمن یسن، تهران، 1378.
24- رستگار فسایی، منصور، فرهنگ نامهای شاهنامه، جلد 2، تهران، 1379.
25- ریپکا، یان، تاریخ ادبیات ایران، ترجمه عیسی شهابی، تهران، 1354.
26- زرین‌کوب، روزبه، “ایران: ساسانیان” ، دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد 10، تهران، 1380.
27- زرین‌کوب، عبدالحسین و زرین‌کوب، روزبه، تاریخ ایران باستان، تهران، 1379.
28- زرین‌کوب، عبدالحسین، در قلمرو وجدان، تهران، 1369.
29- سامی، علی، تمدن ساسانی، شیراز، 1342.
30- سلوود، دیوید، “سکه‌های ساسانی“، در: یار شاطر، احسان و دیگران، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان: پژوهش دانشگاه کیمبریج، ترجمه حسن انوشه، جلد سوم، قسمت اول، تهران، 1380، ص 452-429.
31- شهبازی، ع. شاپور، “خداینامه در متن یونانی”، در: افشار، ایرج و رویمر، هانس روبرت، سخنواره: پنجاه و پنج گفتار پژوهشی به یاد دکتر پرویز ناتل خانلری، تهران، 1376، ص 586-579.
32- صفا، ذبیح‌ا...، دانشهای یونانی در شاهنشاهی ساسانی، تهران، 1330.
33- عبدالرحمان ابن محمد، ابوزید، تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی، جلد اول، تهران، 1342.
34- عریان، سعید، متون پهلوی، تهران، 1371.
35- فرای، ر.ن.، “تاریخ سیاسی ایران در دوره ساسانیان”، در: یارشاطر، احسان و دیگران، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی سلسله ساسانیان: پژوهش دانشگاه کمبریج، ترجمه حسن انوشه، جلد سوم، قسمت اول، تهران، 1380، ص 276-217.
36- فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه فردوسی، تصحیح ژول‌مول، تهران، 1381.
37- کریستین سن، آرتور، سلطنت قباد و ظهور مزدک، ترجمه احمد بیرشک، تهران، 1352.
38- قبادیانی بلخی، ناصر ابن خسرو، دیوان، به کوشش مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران، 1353.
39- کریستین سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران، 1378.
40- کلسینکف، آ.ای.، ایران در آستانه یورش تازیان، ترجمه م.ر. ریاحی، تهران، 1375.
41- گردیزی، ابوسعید عبدالحی، زین‌الاخبار، تصحیح سعید نفیسی، تهران، 1332.
42- گیبون، ادوارد، انحطاط و سقوط امپراتوری روم، ترجمه فرنگیس شادمان، جلد دوم، تهران، 1370.
43- گیرشمن، رمان، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران، 1355.
44- لاکهارت، لارنس، “تاریخ سیاسی ایران”، ترجمه شاپور راسخ، ایرانشهر، شماره بیست و دوم، تهران، 1342، ص 528-268.
45- مسعودی، ابوالحسن علی ابن الحسین، مروج الذهب و معادن الجواهر، ترجمه ابوالقاسم پاینده، جلد اول، تهران، 1365.
46- مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، ترجمه ابوالقاسم امامی، جلد اول، تهران، 1369.
47- مکنزی، دیوید نیل، فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمه مهشید میرفخرایی، تهران، 1379.
48- نخجوانی، محمد ابن هندوشاه، صحاح الفرس، به کوشش عبدالعلی طاعتی، تهران، 1334.
49 - نفیسی، سعید، تاریخ تمدن ایران ساسانی، تهران، 1331.
50- نفیسی، علی اکبر، فرهنگ نفیسی، جلد اول، تهران، 1342.
51- نولدکه، تئودور، تاریخ ایرانیان و عربها درزمان ساسانیان، ترجمه عباس زریاب خویی، تهران، 1358.
52- ویسهوفر، یوزف، ایران باستان، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران، 1370.
53- ویلسن، جی. کریستی، تاریخ صنایع ایران، ترجمه عبدا... فریار، تهران، 1376.
54- یار شاطر، احسان، “کیش مزدکی”، ترجمه م. کاشف ایران نامه، سال دوم، شماره اول، پاییز 1362.
55- یار شاطر، احسان، “آیین مزدکی”، در: یار شاطر، احسان و دیگران، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان: پژوهش دانشگاه کیمبریج، ترجمه حسن انوشه، جلد سوم، قسمت دوم، تهران، 1380، ص 476-447.



فهرست منابع تصاویر

برای دست یابی به تصاویر 1- 7-1- (3) (2) 1 رک:
http:/www.grifterrec.com/coins/Sassanian/html

فهرست منابع لاتین

1- Bartholomae, ch. Altiranische woreterbuch,Berlin, 1961.
2- Freiman, A pand namag zardust, Wien, 1906.
3- Justi, Ferdinand, Geshichte Irans von den altesten zeiten bis Zum, Ausgang der sasaniden, grudriss der Irani shen philologie,Berlin,vol 2, 1974.
4- Mochiri, M. I. , Etude de numismatique,Iranienne sous les sassanides et Arab- sasanides, tome, 2. Belgique , 1983.
5- Modi, j.j., cama oriental institute papres, Delhi, 1928.
6- Nyberg, S.H, A Manual of Pahlavi,Wiesbaden, part 2, 1974.
7- Paruk, F.D.J, Sassanian Coins,Bombay, 1965.
8- Thorrsian,H., Histoire de l" Armenie et du peuple armenien, Paris, 1957.
9- Unvala, j. M. , notes sur des monnaies trouve"es a suse,Paris, 1934.


Abstract:
Studying personality of Anoushiravan is the subject of this thesis. At the beginning of the first chapter of this research, the history of Sassanid up to Ghobad period has been inserted and in the following Khosrow Anoshiravan (=fights, amendments, personality, coins, knowledge, and great literary and philosophic civilization at his period) has been studied. Studying immaculateness and appearance of Madaen hall that was accredited to Khosrow Anoushiravan were studied at the end of first chapter.
Second chapter is about personalities of Khosrow Anoushiravan at Iranian ancient works and literature. At the beginning the name of Anoushiravan has been studied at Iranian ancient literature. At the end of this chapter, personalities of Anoushiravan at persian middle Zoroastrian works has studied for six aspects (=boundaheshn, Zand Vahman yasen, Karnameh Anoushiravan, Advice of Khosrow Ghobadan, report of chess and toghiat the lefts from him).
Third chapter that is the last chapter of this research studies the personality and period of the Khosrow Anoushiravan and the works of Islamic period based on viewpoints of Ferdosi, Dinvari, Hamzeh Esfahani, Gardizi, Ebn Athir, Ebn Khaldon and Masoudi. Paying attention and studying on these works shows majesty and enormity of Sassanid dynasty at Khosrow Anoshiravan period.
The last section is about conclusion of the studied arguments and consists of the information about personalities of Khosrow Anoshiravan and extrapolation of his operations. At the end, Persian and English references and English abstract are inserted.