دانلود مقاله در مورد تقسیم خراسان و نظام سلسله مراتب جدید شهری در منطقه فایل ورد (word) دارای 22 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله در مورد تقسیم خراسان و نظام سلسله مراتب جدید شهری در منطقه فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله در مورد تقسیم خراسان و نظام سلسله مراتب جدید شهری در منطقه فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
تقسیم خراسان و نظام سلسله مراتب جدید شهری در منطقه
در چند دهه اخیر شهرها با سرعت بیشتری گسترش یافته و به شهرهای بزرگ تبدیل شده اند ، این گسترش در کشورهای در حال توسعه حادتر است . در این میان رشد سریع شهرنشینی در دنیا در هه جا بطور متعادل صورت نگرفته است و بلکه عمدتاً شامل شهرهای بزرگ و پایتختها بوده است . تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ گویای این واقعیت است و حتی در بعضی از کشورها ، جمعیت پایتخت 30% جمعیت کشور را شامل می شود . همواره در سطح جهان تحولات اقتصادی و دخالتهای سیاسی موجب پیدایش قطبهای بزرگ صنعتی و شبکه ای از شهرهای بززرگ و
مگالاپلیس ها شده و به این ترتیب نظم فضایی خاصی را در سطوح ناحیه ای ، منطقه ای و ملی بوجود آورده است که نهایتاً منجر به عدم تعادلهای ملی ، منطقه ای و ناحیه ای شده است ، کشور ما نیز در نیم قرن اخیر بخصوص در چند دهه اخیر از این قاعده مستثنی نبوده است و رشد شهرنشینی و افزایش شهرها و جمعیت شهری آن سرعت بیشتری یافته است . افزایش جمعیت شهری و توسعه شهرنشینی تنها ناشی از افزایش طبیعی جمعیت ایران نیست بلکه علی رغم انجام اصطلاحات ارضی که
می بایست به پیوند جغرافیایی روستاییان با روستاها منتهی می شد به دلایل متعدد موجب کاهش اهمیت بخش کشاورزی از یک سو و رشد سریع شهرها از سوی دیگر و نتیجه آن ایجاد روند مهاجرتی از روستا به طرف شهرها شد . این امر علاوه بر افزایش جمعیت شهری موجبات ناموزونی در شبکه شهری ایران ، گسیختگی پیوند فضایی شهر و روستا و عدم تعادل در توزیع فضایی جمعیت را فراهم آورد (1)
به طور کلی پیدایش یک شبکه شهری و چگونگی شکل گیری الگوی فضایی آن در یک منطقه یا یک کشور که در طول تاریخ صورت می گیرد با شرایط متعدد اقتصادی ، اجتماعی ، اقلیمی و جغرافیایی مرتبط است در ایران نیز پیدایی شبکه شهری تابع این قاعده بکلی بوده است . شبکه شهری ایران تا چند دهه قبل از همگونی نسبی برخوردار بوده است ، یعنی بدون وجود یک کلانشهر یا متروپل اصلی که همه فعالیت ها را به خود جذب کند و بر شبکه تاثیر خاصی بگذارد ، ارتباط ارگانیکی بین شهرهای کوچک و بزرگ هذ منطقه از یک سو و شهرها و مراکز روستایی آنها از سوی دیگر برقرار بوده است . (2)
بررسی شبکه شهری ایران نشان می دهد که از یک عملکرد سلسله مراتبی برخوردار نبوده و شمار کانونهای زیستی توزیع فضایی و حجم جمعیتی آنها از یک نظام کارکردی سلسله مراتبی تبعیت نمی کند و شبکه شهری همچنان در جهت تمرکزگرایی در حال تحول است . چنین حالتی با شدت و ضعف ولی بطور غالب در ببیشتر مناطق ایران دیده می شود . در مجموع ده شهر بزرگ و متروپل منطقه ای با گرفتن فاصله از شهرهای پایین دست خود و بریدن از پایتخت در نظام شهری ایران گسستگی حاصل کرده اند . (3)
طرح مسأله :
امروزه شهرنشینی به عنوان یکی از نقاط عطف تکامل جوامع بشری و علی رغم دستاوردهای متعدد آن ، متأسفانه مشکلات گوناگون زیست محیطی ، اجتماعی ، فرهنگی و کالبدی را نیز به ارمغان آورده است و از بارزترین ویژگیهای شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه باید به توزیع نامناسب نظام سکونتگاههای شهری استفاده نمود که در اکثر مناطق منجر به شکل گیری مجموعه های نامتعادل در فضای جغرافیایی شده است که خود تبعات خدمات رسانی نامطلوبی
را به دنبال دارد و همین عدم تعادلها با تمرکز فعالیتهای اقتصادی و خدماتی در برخی شهرها به عنوان عامل بازدارنده ای در فرا راه توسعه مناطق عمل می نماید . افزایش تعداد شهرهای بزرگ به ضرر شهرهای متوسط بخصوص کوچک و روستا شهرها عمل می کند . اختلاف ناحیه ای و سیاست اداری به این مسائل دامن زده و سیاست اقتصادی نیز عامل مهمی در توزیع نامتعادل سلسله مراتب شهری می باشد ، به همین علت نظام توسعه شهری کشور با مشکلات و تنگناهای اساسی روبرو است . (4)
اهمیت شبکه شهری در جغرافیای سیاسی و اقتصادی و بطور کلی پوشش شهرنشینی یک منطقه به حدی است که نیاز به تأکیدی خاص در این زمینه نیست . از آنجا که شبکه شهری هم به مفهوم فضایی آن یعنی نحوه استقرار و توزیع شهرها ، بر اساس عملکردهای پایه ای آنها هم حاصل و هم علت بسیاری از مسائل و پدیده های شهرنشینی معاصر است لذا شناخت چگونگی این شبکه و تغییرات آن در یک منطقه می تواند روشنگر لااقل بخشی از این مسائل گردد . (5)
شبکه شهری در کشورهای پیشرفته صنعتی به علت وجود عملکردها و فعالیت های سلسله مراتبی در شهرهای مختلف و یکنواختی و همگونی نسبی امکانات اقتصادی ـ اجتماعی و فضایی به صورت کهکشانی است . یعنی روستاهای اطراف یک شهر کوچک خدمات اولیه خود را از این شهر تأمین می کنند . این گونه شهرها با یک شهر متوسط در ارتباطند و در نهایت شهرهای متوسط با شهر بزرگ منطقه در ارتباط متقابل و مستقیم قرار می گیرند . از اینرو پایتخت ها و یا بعضی از
متروپل های این کشورها نیز به علت وجود مراکز تصمیم گیری از موقعیت ویژه ای برخوردارند . (6)
کشورهای جهان سوم از جمله کشور ما نیز در دوره پیش سرمایه داری از شبکه شهری همگونتری برخوردار بوده است . یعنی هر منطقه شهر اصلی و میانی خود را داشته است . اما در قرن اخیر با ظهور تحولات ناشی از سرمایه داری پیرامونی که نیاز به فوق تمرکز جزء ذاتی آن بود ( یعنی نیاز به زیر ساخت های گران قیمت و وسیع مانند شبکه های وسیع ارتباطات و تأسیسات و غیره و مراکز تصمیم گیری و مدیریت و وجود متخصصان ) وضعیت این شبکه به هم ریخت و با ایجاد یک یا دو
کلانشهر نظام کهکشانی در شبکه شهری مبدل به یک رابطه زنجیره ای شد ، یعنی هر سکونتگاه (خواه روستا یا شهر کوچک و متوسط ) اغلب مستقیم با متروپل منطقه یا کشور در ارتباط قرار می گرفت ، این امر نیز موجب تمرکز بیشتر کلانشهر و از بین رفتن ارتباطات میانی (بین شهرهای کوچک و میانی ) شد . (7)
در ایران نیز به دلیل شرایط و سیاستهای حاکم بر توسعه ملی در طی قرن اخیر ، شاهد رشد سریع و نامتوازن جمعیت شهرنشین کشور بوده ایم و نظام سلسله مراتب نامتعادل با الگوی نخست شهری پایتخت ، مشخصه بارز آن است و عمده این جمعیت شهرنشین در چند ما در شهر منطقه ای و بزرگ متمرکز شده اند . (8)
این شرایط نامطلوب شبکه شهری در مناطق مختلف ک
شور به وضوح نمایان است . بطوریکه مثلاً در استان خراسان شهر مشهد به یک متروپل تبدیل شده و سیطره کامل سیاسی و اقتصادی بر دیگر شهرهای استان دارد و عملاَ حتی کوچکترین شهرهای استان در بسیاری موارد به طور مستقیم با این متروپل منطقه ای در ارتباط قرار می گیرند . نکته حائز اهمیت در مورد این استان که لزوم پرداختن به شبکه شهری آن را مهمتر جلوه می دهد . تقسیم استان خراسان به سه استان کوچکتر است چه بسا که برنامه ریزی صحیح در شبک
ه شهری این استانهای جدیدالتأسیس در ابتدای کار می تواند در زمینه ایجاد نظام سلسله مراتبی متعادل در این استانها بسیار مؤثر باشد و یقیناً در گام اول نیاز مبرم به بررسی شرایط فعلی استانها و شرایط پیش از استان خراسان احساس می شود تا شاید بتوان از تجربه ناموفق دیگر استانهای کشور در این زمینه پیشگیری کرد .
محدوده و ویژگیهای طبیعی منطقه مورد مطالعه :
خراسان متشکل از سه استان جدید خراسان رضوی ، شمالی و جنوبی با وسعت 3/247618 کیلومتر مربع و 4531053 نفر جمعیت در سال 1385 در شرق و شمال شرقی ایران قرارا دارد . گستردگی آن بین 30 درجه و 31 دقیقه تا 38 درجه و 17 دقیقه عرض جغرافیایی و 55 درجه و 22 دقیقه تا 61 درجه و 17 دقیقه طول جغرافیایی است . طول متوسط استان به خط مستقیم در جهت شمالی ـ جنوبی Km750 و عرض متوسط آن به خط مستقیم از شرق به غرب km420 است . این استان از شمال و شمال شرقی با جمهوری ترکمنستان و از شرق با افغانستان مرز مشترک دارد از جنوب با استانهای سیستان و بلوچستان ، یزد ، کرمان ، از مغرب با استانهای یزد ، اصفهان ، سمنان و گلستان همجوار می باشد . (9)
وسعت زیاد استان و عواملی مانند رشته کوههای مرتفع و منا
طق پست کویری و جلگه ای ، دوری از دریا و همچنین وزش بادهای 120 روزه در شرق استان ، تنوع آب و هوائی و سرزمینی را به وجود آورده است ، به نحوی که معمولاً دامنه تغییرات درجه حرارت از شمال به جنوب استان افزایش یافته و میزان ریزشهای جوی سالانه در طول دوره بارندگی از شمال به جنوب کاسته می شود . ارتفاع متوسط در این استان حدود 1000 متر از سطح دریا می باشد . دامنه تغییرات ارتفاع استان 2931متر محاسبه شده است . رودهای مهم استان خراسان در نیمه شمالی جاری هستند و نیمه جنوبی توسط چندین رود که جریان فصلی دارند مشروب
می شود و در نهایت به کویر می ریزند.(10)
یکی دیگر از ویژگی های خراسان , مرزهای طولانی و تقریباً خالی از سکنه بخصوص در نواحی شرق و شمال شرقی است شرایط طبیعی نا مساعد باعث شده است که در قسمت آبادیهای معدودی در حاشیه مرزها وجود داشته باشد.(11)
ویژگیهای طبیعی و فرهنگی استان خراسان باعث شده است که از حدود سال 1880 میلادی یعنی زمان تثبیت مرز با روسیه یک نوع تقسیم بندی سه گانه خراسان شمالی , مرکزی و جنوبی بوجود آید.(12)
شمال خراسان:
محدوده شمال خراسان ,از شمال مرز ایران با ترکمنستان و از جنوب خط الراس کوههای بینالود و آلاداغ است. در حقیقت این قسمت از دو حوضه اترک که به دریای مازندران می ریزد و حوضه ریگزارهای قره قوم تشکیل شده است . غرب آن به استان گلستان و شرق آن به ترکمنستان و افغانستان محدود می شود. طولانی ترین و بلند ترین سلسله جبال خراسان در این قسمت قرار دارد.(13)
شمال خراسان واحه ای است با اقلیمی متفاوت از میلیون ها کیلومتر مربع از مناطق همجوار خود . شرایط اقلیمی و توپوگرافی این منطقه به نحوی است که دشتها و دره های حاصلخیز با رودها و جویبارهای کوچک ولی فراوان را بوجود آورده است . سلسله کوههای ممتد شمال خراسان با جهت شمال غربی – جنوب شرقی در این مسیر طولانی باعث می شود که توده های مدیترانه ای بهتر به طرف شرق نفوذ کنند.(14)
نتیجه آن که شمال خراسان نسبت به دو بخش دیگر خراسان دارای رطوبت و آب بیشتر, خاک حاصلخیز تر و پوشش گیاهی غنی تر است و این عوامل باعث تراکم بیشتر جمعیت و سکونت گاههای دایمی پر شمارتر و بزرگتر از بخش های دیگر شده است. از ویژگی های این قسمت بخصوص منطقه ای که از شرق مشهد تا بجنورد ادامه دارد , ممتد بودن زمینهای کشاورزی و پیوستگی زمینهای هر آبادی به آبادی دیگر و عدم وجود کویر و بیابانهای بی آب و علف است. این منطقه از نظر وسعت در کل شرق ایران کاملاً استثنایی است.(15)
خراسان مرکزی:
حد شمالی خراسان مرکزی خط الراس کوههای بینالود – آلاداغ در شمال است اما حد جنوبی آن را
نمی توان نه از نظر علمی و نه از نظر مردمی مشخص کرد. خراسان مرکزی از نظر طبیعی تفاوت های زیر را با شمال خراسان دارد.
ارتفاعات کوتاهتر است و امتداد آنها هر چند که اکثراً غربی – شرقی است اما برخی کوههای پراکنده با جهات مختلف در آن وجود دارد. وجود ارتفاعات کوتاهتر و پراکنده تر از بخش قبلی و دوری از دریا موجب دریافت رطوبت کمتری در مقایسه با شمال خراسان می گردد. ریزش کمتر ,خاکهای نامرغوبتر , شوره زارها و وجوددشت های بی آب و علف باعث می گردد که در این بخش خراسان مانند قسمت شمال کشتزارها و باغها ممتد نباشد و سکونت گاهها بیشتر بصورت واحدهای آباد باشد.(16)
جنوب خراسان:
در جنوب خراسان عوامل موثردر پراکندگی جمعیت و کشتزارها شدید تر از خراسان مرکزی عمل می کنند . در این منطقه کوهها پراکنده اند و به صورت توده های مجزا از هم قرار دارند البته همین توده های پراکنده دلیل عمده ایجاد آبادیها و شهر ها هستند .منتهی در این قسمت بیابانها ,کویرها , شوره زارها وریگستانها وسیعتر و منابع آب سطحی و سفره های آب زیر زمینی کمتر از خراسان مرکزی و شمال خراسان است.(17)
تحولات جمعیت شهری:
کل جمعیت استان خراسان از 2023612 نفر در سال 1335 به تعداد 6047661 نفر در سال 1375 افزایش یافته است که از این تعداد 3421937 نفر در سال 1375 در مناطق شهری استان ساکن بوده اند.
جمعیت استان طی 40 سال از 2 میلیون نفر به حدود6 میلیون نفر افزایش یافته است که رشدی برابر 33 در هزار را نشان می دهد. رشد جمعیت خراسان پنچ سر شماری انجام شده به شرح زیر بوده است .
در دهه 45-35 جمعیت استان از 2023612 نفر به 2518526 نفر رسیده است که رشد سالانه جمعیت در این دهه 22 در هزار محاسبه شده است. در دهه55-45 جمعیت از 2518526 نفر به 3264398 نفر رسیده است که بیانگر رشدی برابر 26 در هزار است. در دهه 65-55 جمعیت از 3664398 نفر به 5280605 نفر رسیده است که رشدی برابر 49 در هزار است . در دهه 75-65 جمعیت از 5280605 به 6047661 نفر رسیده است با رشد 25 در هزار(18) .
جمعیت استان خراسان به تفکیک شهری و روستایی سالهای 1335 تا 1375
(در نمودار ذیل بیان شده است )
جمعیت استان 1335 1345 1355 1365 1375
شهری 424958 957039 1245258 2548999 3421937
روستائی 1598654 1561487 2019140 2724858 2622134
کل 2023612 2518526 3264398 5280605 6047661
((منبع : خراسان ، ژئوپلتیک و توسعه ، ص 91))
رشد شهرنشینی در سه دهه در سطح استان خراسان تا سال 1365 سریعتر از کل کشور بوده است در این بین رشد جمعیت شهر مشهد در افزایش جمعیت شهری استان خراسان دارای اهمیت بسزایی است . در سال 1335 استان دارای 21 نقطه شهری بوده است که مشهد با جمعیت کمتر از 250 هزار نفر بزرگترین شهر استان بوده است که این تعداد در سال1356 به 47 نقطه افزایش یافته است ، در طول این مدت از نظر جمعیتی تغییرات شدیدی در شهرهای استان به وجود آمده است . در سال 1370 مشهد با 1872765 نفر بزرگترین شهر استان است که ت
بدیل به یک منطقه شهری شده و به تنهایی 3/29%جمعیت استان را شامل شده است . (19)
در سال 1383 استان خراسان به سه استان خراسان شمالی ، جنوبی و رضوی تقسیم گردید که بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 استان خراسان شمالی با 15 نقطه شهری دارای جمعیت شهری معادل 392458 نفر ، خراسان رضوی با 66 شهر دارای جمعیت شهری 3811900 نفر و خراسان جنوبی با 20 نقطه شهری دارای جمعیت شهری 326695 نفر بوده است .
مکان گزینی و توزیع فضایی ـ جغرافیایی شهرها :
توزیع جمعیت در مناطق و نواحی مختلف کشور نشان از عدم تعادلی دارد که بخش عمده ای از این شکل توزیع جمعیت در ارتباط با وضعیت طبیعی و اقلیمی مناطق کشور است اما همچنیت بخش قابل توجهی از آن در ارتباط با عدم بهره برداری مناسب از امکانات طبیعی موجود است . از سوی دیگر ساختار وابسته سیاسی ، اقتصادی کشور که توسط پهلوی پی ریزی شده با تفکر ایجاد قطب های جمعیتی و با اعمال سیاست های ناموفق به ویژه در زمینه کشاورزی روند مهاجرت گسترده روستائیان و تخلیه روستاهاو تراکم جمعیت در شهرها را به دنبال داشته است . (20)
در استان خراسان نیز توزیع شهرها مانند کل کشور از طرفی تابع شرایط اقلیمی و طبیعی و از طرفی در ارتباط با سیاست های دولتی قرار دارد و تأثیر عوامل مساعد طبیعی به ویژه وجود آب شیرین ، زمینهای حاصل خیز ، اعتدال شرایط اقلیمی و عوامل سیاسی ـ اقتصادی از یک سو و وجود کویرها ، کمی ارندگی ، گرمای زیاد
و شوری خاک از سوی دیگر به گونه ای است که مناطق شمالی استان بیشترین جمعیت را در خود جای
داده اند .(21)
در شمال خراسان فاصله هر شهر تا شهر بعدی حدود km60 است ولی در خراسان مرکزی فاصله ها حدود دو برابر است . البته این فاصله ها قائده کلی نیست اما تفاوت کلی ممتد بودن و پیوسته بود زمینهای کشاورزی در شمال خراسان به خصوص از شرق مشهد تا بجنورد و پیوسته بودن حریم و روستاها و آبادیها در همین محدوده و برعکس عدم پیوستگی مزارع و حریم روستاها و وجود فضاهای خالی در خراسان میانی است . زیرساختهای ضعیف تر طبیعی در خراسان مرکزی موجب پراکندگی بیشتر سکونت گاهها و جمعیت نسبت به شمال است در جنوب خراسان پراکندگی آبادیها بیشتر به اندازه جمعیتی آنها کمتر از خراسان مرکزی و خیلی کمتر از شمال خراسان است . (22)
تعاریف و مفاهیم :
در این مقاله برای بررسی موضوع مورد مطالعه از اصطلاحات ، قوانین و شاخصهایی استفاده شده است که در اینجا به اختصار به تعریف و توضیح آنها پرداخته می شود :
1- شبکه شهری : اصطلاح شبکه شهری در مفهوم فضایی آن به نحوه استقرار و توزیع شهرهای مختلف از نظر اندازه ، جمعیت و . . . اطلاق می گردد و در مفهوم اقتصادی آن یعنی نظام مبادله و دادوستد بین شهرها بر اسا عملکردهای پایه ای آنها . (23)
پیدایش یک شبکه شهری و چگونگی شکل گیری الگو فضایی آن در یک منطقه که در طول تاریخ صورت می گیرد با شرایط متعدد اقتصادی ، اجتماعی و اقلیمی و جغرافیایی مرتبط است . (24)
2- نظام سلسله مراتب شهری:
نظام سلسله مراتب شهری را که منتحج از نظریه های مکانهای مرکزی است می توان در ساده ترین حالت خود با استفاده از ابزارهای ریاضی نشان داد و از آنجایی که طبقه هر شهر با تعداد و تنوع فعالیتهایی که عرضه می کند تعیین می شود و معمولاً رابطه مستقیم بین تعداد و تنوع فعالیت ها و جمعیت شهر وجود دارند. بنا براین می توان گفت شهر هایی که در طبقات بالاتر قرار دارند جمعیت بیشتری هم دارند , در این صورت شهری که در طبقات پایین قرار گرفته , کوچکترین اندازه شهر در نظام سلسله مراتب شهری است و شهری که در طبقات بالا قرار گرفته , دارای بزرگترین اندازه شهر در نظام سلسله مراتب شهری است. (25)
3- در این بررسی جهت شناخت نظام سلسله مراتب شهرهای استان و عدم تعادلها و خلاء ها در آن از روش قانون مرتبه – اندازه استفاده شده است. توزیع مرتبه – اندازه که توسط جورج زینپ ارائه شده است , نشان می دهد که به دلیل تمرکز جمعیت در شهر اول در صورت توزیع متناسب
جمعیت طبق این قانون و بر اساس فرمول —؟ دومین شهر باید دارای 2/1 جمعیت شهر نخست , شهر ردیف سوم دارای 3/1 جمعیت شهر نخست و شهر nام باید دارای جمعیتی معادل n/1 جمعیت شهر نخست باشد. در فرمول مذکور prجمعیت شهر ( در هر ردیف ) , p1 جمعیت بزرگترین شهر و R مرتبه شهر در مجموعه شهرهاست.
4- یکی از مهمترین شاخصه هایی که برای سنجش چگونگی توزیع فضایی جمعیت در یک شبکه شهری مورد استفاده قرار می گیرد نسبت یا شاخص (( نخست شهری )) می باشد. نحوه محاسبه شاخص نخست شهری در میان سلسله مراتب شهرهای یک منطقه با تقسیم نمودن
جمعیت نخست شهر به جمعیت دومین شهر آن منطقه بدست می آید. با رعایت الگوی مرتبه – اندازه در سلسله مراتب شهری , قاعدتاً باید شاخص نخست شهری معادل 2 باشد بنا براین وجود شاخص های نسبت بالاتر از 2 نماینده عدم وجود الگوی شهری مرتبه – اندازه بوده وروند الگوی نخست شهری را در آن منطقه نشان می دهد. ( 26 )
5- از دیگر شاخصهایی که در این تحقیق برای بیان روشنتر شدن وضعیت شبکه شهری استانها از آن بهره گرفته می شود (( شاخص مرکزیت )) است. شاخص مرکزیت بیان کننده میانگین فاصله مراکز شهرستان های یک استان از مرکز استان می باشد. در واقع این شاخص نشان دهنده نحوه پراکنش شهرها در سطح استان است.
بررسی نظام سلسله مراتب شهری خراسان قبل از تقسیم :
جهت بررسی و شناخت نظام سلسله مراتب شهری در استان خراسان ( قبل از تقسیم ) , جمعیت 83 نقطه شهری استان خراسان منطبق بر نتایج سر شماری سال 1375 بر اساس قانون رتبه – اندازه مورد بررسی قرار می گیرد . ( جدول شماره 1 )
بر اساس جدول شماره 1 , تعداد 824/493/3 نفر جمعیت شهری استان خراسان در 83 نقطه شهری در ستون اول و بر حسب میزان جمعیت مرکب شده است.
شهر مشهد با جمعیت حدود 405/887/1 بعنوان بزرگترین شهر در صدر قرار گرفته است و بر اساس قانون رتبه – اندازه جمعیت شهر مشهد مبنای اندازه گیری جمعیت سایر شهرها قرار می گیرد. در ستون دوم عمودی برای داشتن یک توزیع مناسب جمعیتی , جمعیت هر شهر , بر اساس قانون رتبه- اندازه محاسبه شده است. برای مثال دومین شهر ( ( سبزوار )) باید دارای جمعیتی معادل 703/943 نفر باشد
بنا براین سبزوار دارای کسری جمعیت به میزان 965/772 نفر می باشد.
بر اساس نتایج مندرج در ستون دوم , استان خراسان باید دارای جمعیتی به میزان 929/440/9 نفر باشد.
از تفاضل ستون اول و دوم , ارقام ستون سوم حاصل آمده است که میزان اضافه یا کمی جمعیت واقعی هر شهر را نسبت به جمعیتی که شهر بر اساس قانون رتبه – اندازه باید دارا باشد نشان می دهد. بر این اساس استان خراسان با کمبود جمعیت معادل 105/947/5 نفر در سال1375 مواجه بوده است.
طبق ارقام این ستون تمامی شهرها دارای کمبود جمعیت بوده اند و این کمبود جمعیت و عدم تعادل کاملاً مشهود است. بطوریکه حداقل تفاوت جمعیت با جمعیت پیشنهادی فرمول معادل 130/22 نفر در مورد شهر حصار گرمخان است که خود رقمی قابل توجه می باشد.
شاخص نخست شهری در مورد این استان رقمی حدود 05/11 می باشد که نشان دهنده عدم تعادل شدید در شبکه شهری استان است. نمودار شماره 1 به خوبی گویای این عدم تعادل و تفاضل جمعیتی ستون اول ودوم می باشد. علت این عدم تعادل شدید را میتوان ناشی از رشد شدید شهر مشهد دانست به نحوی که به تنهایی 1/54 درصد از جمعیت شهری استان را در خود جای داده است و بقیه جمعیت استان در 82 شهر دیگر توزیع شده اند.
شاخص مرکزیت در این استان km230 است . با توجه به این شاخص میانگین فواصل شهرهای مختلف تا شهر مشهد در خراسان پیش از تقسیم km230 می باشد که این رقم نشان دهنده فاصله بسیار زیاد بسیاری از شهرهای استان در دسترسی به مرکز استان بعنوان مرکز ارائه دهنده خدمات برتر و فوق تخصصی می باشد و این فاصله عملاً می تواند مشکلات و تنگناهای عدیده ای را از طرفی برای دریافت خدمات و از طرف دیگر برای سیستم مدیریتی استان ایجاد نماید.
برای درک بهتر عدم تعادل در نظام سلسله مراتب شهری شهرهای استان در طبقات جمعیتی دسته بندی شده اند.( جدول شماره 2 )
طبق این جدول در ردیف اول شهر مشهد با جمعیت 405/887/1 نفر در سال 1375 قرار داشته که به یک متروپل منطقه ای تبدیل شده است و به تنهایی 02/54 در صد از جمعیت استان را در خود جای داده است. و بقیه جمعیت در 82 شهر دیگر پخش شده اند. در طبقه بعد 4 شهر قرار دارند با 9/16% جمعیت استان و به همین ترتیب با بالا رفتن طبقات , سهم جمعیتی شهرها بسیار کمتر شده بطوریکه ردیف شهرهای کمتر از 5 هزار نفر علی رغم وجود 41 شهر فقط (5/3%) از جمعیت استان را دارا می باشند. در نمودار شماره 2 به خوبی وجود پدیده نخست شهری در استان
خراسان قبل از تقسبم مشهود می باشد و لزوم توجه به شهرهای میانی وکوچک برای ایجاد شرایط توسعه و گسترش این شهر ها جهت برقراری تعادل در شبکه شهری محسوس بوده است.
بررسی نظام سلسله مراتب شهری پس از تقسیم خراسان:
در سال 1383 استان خراسان به سه استان خراسان شمالی با 15 شهر – خراسان رضوی با 66 شهر و خراسان جنوبی با 20 شهر تقسیم گردید.
در این بررسی وضعیت نظام سلسله مراتب شهری استان پیش از تقسیم خراسان و پس از تقسیم آن در قالب سه استان جدیدالتاسیس خراسان شمالی, رضوی وجنوبی با استفاده از قانون رتبه-اندازه –؟ موردتحلیل قرار گرفته است.
سپس به مقایسه وضعیت این سه استان جدید پرداخته شده است و در نهایت شرایط فعلی این استانها از لحاظ تعادل شبکه شهری آنها با استان خراسان پیش از تقسیم مقایسه شده است.
خراسان شمالی:
بر اساس نتایج سر شماری سال1385 استان خراسان شمالی دارای 15 شهر می باشد و جمعیت شهری استان معادل 458/392 نفر است.
در جدول شماره 3 جمعیت شهری این استان بر اساس قانون رتبه-اندازه مورد بررسی قرار گرفته است.
در ستون اول عمودی جمعیت شهرها به ترتیب –؟ آنها مرتب شده اند. بزرگترین شهر استان ,شهر بجنورد با جمعیت 726/176 نفر می باشد که جمعیت سایر شهرها بر اساس قانون رتبه-اندازه تابعی از جمعیت این شهر می باشند. در ستون دوم جمعیت هر شهر بر اساس قانون رتبه-اندازه محاسبه شده است. و در ستون سوم تفاضل جمعیت واقعی و پیشنهادی هر شهر تعیین شده است.
بر اساس ارقام ونتایج این جدول تمامی شهرهای استان دارای کمبود جمعیت می باشند و استان در کل کمبود جمعیتی به میزان 959/193 نفر دارد. در نمودار شماره 3 وضعیت شبکه شهری استان نمایش داده شده است. شاخص نخست شهری این استان حدود09/2 می باشد که بسیار نزدیک به عدد 2 بوده وبیانگر این نکته میباشد که شبکه شهر در سطوح بالا تا حد زیادی منطبق بر الگوی رتبه –اندازه بوده و فاصله جمعیتی شهر اول و دوم استان در وضعیت متعادلی قرار گرفته است.
جدول شماره 4 شهر های استان در طبقات جمعیتی دسته بندی شده اند
کلمات کلیدی:
دانلود مقاله بناهای تاریخی اصفهان فایل ورد (word) دارای 36 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله بناهای تاریخی اصفهان فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله بناهای تاریخی اصفهان فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بناهای تاریخی اصفهان
هرفضای ورودی از یک یا چند جزء تشکیل می شده است که هر کدام از آنها دارای خصوصیات کارکردی و کالبدی کما بیش معینی بوده است .
جلو خان ( صحن جلو خان )
جلو خان فضایی وسیع وبزرگ است که درجلوی پیش طاق بعضی ازبناهای بزرگ ومهم ، طراحی و ساخته می شده است . یکی از اهداف احداث جلوخان ، اهمیت بخشیدن به فضای ورودی بنا و تمایز بهتر آن از فضای معبر یا میدان بوده است . دربرخی موارد مانند مسجد امام ( سلطانی ) در تهران ، تعدادی دکان درفضای جلوخان ساخته می شد . تجمع کوتاه مدت برخی از مردم و انجام بعضی از انواع تماسها و تبادلات اجتماعی وگاه اقتصادی در این فضا موجب می گردید که جلو خان نقش یک فضای شهری را نیز ایفاء نماید .
بدنه های جلوخانها را معمولاً طراحی می کردند و به شکلی زیبا می آراستند . آن جبهه از بدن جلوخان که فضای ورودی بنا در آن قرار داشت از بهترین طراحی و تزیین برخوردار می شد .
دربرخی موارد ، استقرار جلوخان در کنار یک میدان ممکن بود موجب شود که حدّ و قلمرو جلوخان از فضای میدان تأثیر پذیرد که دراین صورت با طراحی و احداث یک عنصر معماری از جمله یک دست انداز ، یا سکوّ ، قلمروجلوخان را از فضای میدان متمایزمیکردند . نمونه ای از این اقدام در مسجد امام در اصفهان قابل ملاحظه است.
پیش طاق
پیش طاق فضایی سرپوشیده و نیمه باز مانند ایوان است که درجلوی در گاه ورودی طراحی و ساخته می شده و فضای دسترسی را از فضای معبر متمایز می کرد .
توقف وانتظار برای ورود به بنا در همین فضا صورت می گرفته است . در بسیاری از موارد در کنارهر یک ازدو بدن پیش طاق یک سکّومی ساختند که درهنگام انتظار یا ملاقات وگفتگو یا گذراندن بخشی از اوقات فراغت از آن استفاده می کردند .
عموماً ارتفاع پیش طاق از ارتفاع سایر سطوح و حجمهای مجاور آن بیشترگرفته می شد تا ضمن آن که نمایانگر اهمیت بنا بود ، نشانه ای از موقعیت آن نیز به شمار آید . در مواردی درمرتفع ساختن پیش طاق چنان اغراق می شد که ارتفاع آن به چند برابر سطوح مجاورش می رسید . مانند پیش طاق ورودی مسجد جامع یزد .
دربسیاری از بناها پیش طاق ورودی را باکاشی مزین می کردند و غالباً کتیب بنا راکه شامل مطالبی دربار تاریخ احداث و بانی و آیاتی از قرآن کریم بود ، در قسمتی ازآن قرار می دهند .
درگاه
فضای کوچکی که درِ ورودی در آن قرار می گیرد ، درگاه خوانده شده است . از لحاظ ساختمانی ، درگاه فضایی است که در دو سوی آن دو جرزیا دیوار قرار گرفته است که چهارچوب درِ ورودی در آن نصب شده است . طاق درگاه که آن را نعل درگاه می گویند ، قوسی شکل یا افقی است . طاقهای قوسی شکل معمولاً با آجر و طاقهای افقی غالباً با کمک تیر چوبی ساخته می شده اند . عمق درگاه در بسیاری از بناها در حدود نیم متراست ، اما انداز آن تا حدود 5/1 متر نیز می رسیده است .
هشتی
هشتی یا کریاس فضایی است که در بسیاری از انواع فضا های ورودی طراحی و ساخته می شده است . این فضا غالباً بلافاصله پس از درگاه قرار می گرفته است و یکی از کارکردهای آن تقسیم مسیر ورودی به دو یا چند جهت بوده است . دربرخی ازبناهای عمومی یا خانه ها دویا چند راه از داخل هشتی منشعب می شده که هر یک ازآنها به فضای خاص وازجمله به فضای باز داخلی بنا منتهی می شده است .
در بناهایی که از هشتی آنها تنها یک راه منشعب می شده ، فضای هشتی کارکرد یک فضای تقسیم کننده را نداشته ، بلکه به عنوان فضایی برای انتظار و باشکوه نمودن مسیر ورودی مورد استفاده قرار می گرفته است . از فضای هشتی برای تغییر جهت مسیر حرکت نیزاستفاده می کرده اند .
هشت ها دارای نقشه هایی با شکل هشت ضلعی، نیم هشت، مستطیل یا شکلهای دیگر مشابه موارد فوق هستند. هستی بیشتر خانه ها دارای ارتفاعی کم و متناسب با فضای ورودی است اما هشتی بناهای بزرگ و عظیم، مرتفع و مزین به کاشی، کاربندی یا سایرتزئینات هستند.
دالان
دالان ساده ترین جزء – فضای ورودی است که تأمین ارتباط و دسترسی بین دو مکان، مهمترین کارکرد اصلی آن به شمار می آید.
دالان از لحاظ کالبدی فضایی باریک و کم عرض است. البته عرض دالانها متناسب با کارکرد هر بنا وعده استفاده کنندگان از آنها تعین می شده است. عرض دالانهای مساجد و مدارس بزرگ به طور متوسط بین 2 تا 5/3 متر و عرض دالان خانه های کوچک به طور متوسط در حدود یک متر است.
طول دالانها بسیار متغیر است و به طور متوسط بین 2 تا 10 متر و در مواردی بیشتر می باشد. در گذشته از واژه دهلیز نیز استفاده می کردند. دالان به عنوان یک فضای معماری به گونه ای است که از لحاظ فیزیکی و ادارکی آن را می توان فضایی عبوری و حرکتی دانست.
ایوان
از دوره ایلخانان آثاری مانند مسجد ورامین برجای مانده است که ایوان در آنها به عنوان یکی از اجزای فضای ورودی مورد استفاده قرار گرفته است. در این نوع بناها، دالانی که در متداد محور درگاه و پیش طاق ورودی قرار دارد به وسط ایوان مجاور حیاط متصل شده است و به این ترتیب دارای کارکرد یک فضای ارتباطی شده است.
در پی روند تکامل طراحی فضاهای ورودی مساجد، راه حلی ابداع شد که بر اساس آن ارتباط هشتی به حیاط توسط دالانهایی که در کنار ایوان قرار داشتند، صورت می گرفت. در این حالت ایوان به عنوان یک فضای اصلی کارکرد داشت.
ساباط
غالباً بخشی از فضای معبر را که سرپوشیده و مسقف می شد، ساباط می نامیدند.
در بالای بعضی از ساباط های واقع در معابر درون محله های مسکونی، فضایی نیز می ساختند که از آن برای اقامت کوتاه مدت یا بلند مدت استفاده می کردند.
معمولاً ساباط در جلوی ورودی بناهایی ساخته می شد که فاقد یک جلوخان بزرگ بودند.
رواق
رواق از لحاظ کالبدی ، فضایی سرپوشیده، نیمه باز و ممتد، و از جنبه کارکردی، فضایی ارتباطی – با ماهیتی متفاوت از فضای ورودی – است که غالباً در پیرامون حیاط (در یک ، دو، سه یا چهار جبهه از یک حیاط) یا در پیرامون یک فضای ساخته شده برونگرا احداث می شده است.
برخی از عناصر
فضاهای ورودی طراحی شده بسیاری از بناهای بزرگ و متوسط علاوه بر فضاهای نامبرده، دارای عناصر بسیار متعددی هستند که در این بخش به صورت اجمالی به بعضی از آنها اشاره می شود.
در
در ورودی یکی از عناصر مهم فضای ورودی به شمار می آید که کارکرد اصلی آن کنترل ارتباط میان فضای درونی بنا و فضای بیرونی از آن است. ابعاد و تناسبات در ورودی هر بنا با نوع و کارکرد آن بنا متناسب است.
اهمیت در ورودی بعضی از فضاهای مذهبی یا عمومی چنان زیاد بود که سطح روی آنها را با گره سازی، منبت کاری ، تذهیب، نقاشی، میناکاری یا کتیبه نگاری مزین می کردند.
کوبه و حلقه
کوبه هایی بر روی درها نصب می کردند که در ساده ترین شکل، کارکرد آن اطلاع رسانی بود. روی در ورودی خانه ها دو درکوب فلزی نصب می کردند. هر کوبه روی یک لته در قرار می گرفت یکی از آنها را که چکش می نامیدند، صدای بم تولید می کرد و دیگری را که معمولاً حلقه می نامیدند صدای زیر ایجاد می کرد. چکش در مواردی مورد استفاده قرار می گرفت که مراجعه کننده مرد بود و در هنگامی که مراجعه کنند زن بود از حلقه استفاده می کرد. به این ترتیب ساکنان خانه از جنسیت مراجعه کننده مطلع می شدند و خود را آماده می کردند.
آستانه
بخشی از چهارچوب در که در پایین چهار چوب قرار دارد، آستانه نامیده می شود. آستانه برخی از درها را اندکی بلند می ساختند تا تمایز بین دو فضا به بهترین شکل صورت پذیرد و افراد در هنگام انتقال از فضایی به فضای دیگر با تأنی رفتار نمایند.
سکو
سکو عنصری است که عموماً به صورت زوج در دو سوی پیش طاق بسیاری از نمونه های متعلق به هریک از انواع بناهای سنتی ساخته می شده است. از این عنصر برای نشستن در جلوی یک بنا در هنگام انتظار برای شخصی یا برای رفع خستگی استفاده می کردند. همچنین بسیاری از افراد برای گذران بخشی از اوقات فراغت خود بر روی این سکوها می نشستند و به گفتگو مشغول می شدند.
سردر
بخشی از سط فضای ورودی که در بالای در ورودی قرار داشت، سر در نامیده می شود. این سطح را در انواع فضاهای ورودی به خصوص فضاهای ورودی بناهای نسبتاً بزرگ تزیین می کردند. کمابیش می توان گفت که معمولاً سطح سر در هر فضای ورودی مزین ترین سطح از نمای خارجی هر بنا بوده است. در تزیین این سطح از انواع آجرکاری ، کاشیکاری، مقرنس و گچبری استفاده می کرده اند.
منار
در قرنهای نخستین هجری معمولاً منار (مناره) به صورت منفر در گوشه ای از ساختمان مسجد و در مواردی در نزدیکی فضای ورودی ساخته می شد، اما به تدریج و احتمالاً از اواخر دوره سلجوقیان و به خصوص از دوره ایلخانان به بعد ترکیبی متشکل از دو منار در دو سوی ایوان واقع در جبهه قبله و در مواردی، ایوان واقع در جبهه رو به روی قبله مورد استفاده قرار گرفت.
ساعت
در بالای پیش طاق معدودی از بناهای بزرگ از جمله مسجدها و مدرسه ها یک ساعت بزرگ قرار می دادند. در بالای پیش طاق ورودی مسجد جامع کرمان، مسجد مشیر السلطنه و مسجد مدرسه شهید مطهری (سپهسالار) در تهران ساعت وجود دارد. استفاده از ساعت گویا از دوره صفویه شروع و در دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی رواج یافت.
روزن
در بالای در ورودی معدودی از خانه ها یک روزن به صورت مشبک و گاهی اوقات بدون یک شبکه محافظ تعبیه می کردند. عوامل متعددی موجب در نظر گرفتن این روزن می شد. در بعضی از بناهایی که دارای بافت مرکزی و درونگرا بودند و از سقف هشتی یا از نقطه ای دیگر نور کافی برای هشتی تأمین نمی شد، در بالای در ورودی روزنی قرار می دادند. در این موارد معمولاً در هنگام شب نیز فانوس یا چراغی در داخل هشتی و در پشت روزن قرار می دادند که هم داخل هشتی و هم بخشی از فضای پیش طاق ورودی را روشن می کرد.
سنگاب
در هشتی بسیاری از بناهای عمومی مانند مسجدها و مدرسه ها یک ظرف بزرگ سنگی قرار می دادند که در آن، آب خنک می ریختند تا مراجعه کنندگان بتوانند رفع تشنگی کنند. در برخی از اسناد به سنگاب با عنوان جام اشاره شده است.
بعضی از این سنگابها دارای حجاری های بسیار ظریف و زیبا هستند به نحوی که یک اثر هنری قابل توجه به شمار می آیند. معمولاً بر روی بسیاری از آنها متنی نوشته می شد که به نام واقف و واقعه کربلا اشاره می گردید.
حوض
در هشتی معدودی از بناها از جمله تعداد اندکی از خانه های بزرگ یک حوض کوچک وجود داشت. معمولاً در این حالت سکوهایی نیز پیرامون هشتی می ساختند که برای افرادی که در هشتی به انتظار می نشستند یا کسانی که در آنجا به گفتگو می پرداختند، فضای مطبوعی پدید آید.
زنجیر
برخی از مسجدهای نخستین از جمله مسجد مدینه در آغاز در ورودی نداشتند. گفته اند که یکی از خلفایاموی موسوم به عمر بن عبدالعزیز، برای جلوگیری از ورود چهارپایان به داخل مسجد مدینه، زنجیرهایی در جلوی آنها آویخت. آویختن زنجیر برای جلوگیری از ورود چهارپایان به داخل بناهای عمومی و مذهبی حتی بعد از زمانی که برای ورودیها، در، ساختند کمابیش ادامه یافت، زیرا در ورودی بسیاری از بناهای مذهبی و عمومی در هنگام روز باز بود.
زنجیر مانند برخی دیگر از عناصر معماری، علاوه بر کارکرد اصلی و نخستین؛ از کارکرد و مفهوم دیگری نیز برخوردار شد. چنان که برخی گفته اند برای ایجاد تواضع در هنگام ورود به یک بنا نیز به کار می رفته است؛ زیرا وارد شوندگان باید سرخود را پایین می آوردند (البته می توانستند زنجیر را نیز بالا ببرند و وارد شوند) و این موضوع برای ورود به یک بنای مقدس، احساس تواضع را در فرد ایجاد می کرده است.
اصول ترکیب کالبدی
انواع اجزاء و عناص فضاهای ورودی غالباً بر اساس اصول معنی با یکدیگر ترکیب شده اند تا یک فضا یا بخشی از یک فضا را شکل دهند. این اصول متعدد هستند و اشاره به همه آنها از ظرفین این مجموعه خارج است. در اینجا تنها چند اصل مهم مورد اشاره قرار می گیرد.
اصل سلسله مراتب
اصل سلسله مراتب یعنی ساماندهی و ترکیب فضاها و عناصر بر اساس برخی از خصوصیات کالبدی یا کارکردی آنها که موجب پدید آمدن سلسله مراتبی در نحوه قرارگیری یا استفاده یا مشاهده عناصر شود.
ترتیب قرار گیری اجزای ورودی (در کاملترین انواع فضاهای ورودی) به این ترتیب است : جلوخان، پیش طاق، درگاه، هشتی، دالان، ایوان و در معدودی از بناها، ساباط.
اصل محور
عبور از بیرون به درون بعضی از بناهایی که فاصله بین فضای بیرونی تا فضای درونی در آنها زیاد است، نیاز به توجه و استفاده از اصل محور در طراحی و ترکیب فضای ورودی یا ضروری می ساخته است. این محورها عبارتند از : 1- محور قبله 2- یک محور فرضی مستقیم 3- محور تقارن بنا 4- محوری غیر مستقیم
اصل تقارن
در بسیاری از انواع بناهایی که طرح آنها با توجه به اصول اساسی ترکیب از جمله اصل تقارن طراحی می شد، در ساماندهی فضای ورودی نیز از این اصل استفاده می کرده اند.
یک نکته جالب در این زمینه این است که در معدودی از بناها توجه اغراق آمیز به اصل تقارن چنان بوده است که حتی نوشته های کتیبه ای را که در یک سمت سردر قرار می دادند، در سمت دیگر سردر به صورت وارونه و معکوس به کار می بردند و به این ترتیب اصل تقارن در همه جزییات سطح نما رعایت می شد.
شکل مسیر دسترسی به بنا
مسیر دستری از فضای بیرونی به فضاهای درونی دارای شکلهای متعددی بوده است. در مواردی شکل این مسیر بدون طراحی و برنامه ریزی پیشین و تحت تأثیر بافت شهر شکل گرفته و در موارد دیگر طراح شکل مسیر دسترسی به بنا را نیز طراحی و معین می کرده است.
از رو به رو
در مواردی که یک بنای مهم معماری یا معمای – شهری مانند مسجد جامع و دارالحکومه احداث می شد، در جلوی ورودی اصلی یک جلوخان می ساختند و ورودی بنا را در جبهه ای از آن قرار می دادند که مراجعه کنندگان از رو به رو به بنا نزدیک شوند و به این ترتیب فضای ورودی در جلوی دید مراجعه کنندگان قرار گیرد.
از کنار
دسترسی به بناهایی که در کنار یک معبر قرار داشته اند غالباً از کار بنا صورت می گرفته است.
در امتدادی مایل نسبت به بنا
موقعیت ورودی تعداد اندکی از بناها به ویژه در بافتهای پیوسته و متراکم به گونه ای بوده که دسترسی به بنا در امتداد راستایی صورت می گرفته است که با جبهه ورودی زاویه ای حاد داشته است یا به عبارت دیگر مراجعه کنندگان به صورت مایل به بنا نزدیک می شده اند. این مورد بیشتر درباره برخی از خانه ها یا بناهای نسبتاً کوچک و کم اهمیت مشاهده شده و کمتر اتفاق می افتاده است که مسیر دسترسی به یک بنای مهم بزرگ به این شکل باشد.
شکل مسیر دسترسی به فضاهای درونی
شکل مسیر دسترسی به فضاهای درونی با توجه به عوامل متعددی از جمله کارکرد هر بنا، الگوهای اجتماعی و فرهنگی ورود به هر فضا و عوامل اقلیمی طراحی می شده است. شکل این مسیر را در حالت کلی می توان به سه نوع : 1- مستقیم 2- غیر مستقیم و 3- مارپیچ طبقه بندی کرد.
مستقیم
در بناهایی که ورود سریع و آسان مراجعه کنندگان به درون بنا مورد نظر بوده است شکل مسیر دسترسی به فضاهای درونی را حتی الامکان مستقیم و طراحی می کردند. کاروانسراها به خصوص کاروانسراهای بیابانی از این گونه بناها هستند.
علاوه بر این ورودی بسیاری دیگر از بناهای عمومی یا نیمه عمومی مانند مسجدها و مدرسهذ های کوچک و متوسط و گاه بزرگ نیز به شکل مستقیم طراحی می شود.
غیرمستقیم
در طراحی فضای ورودی برخی از بناهای مذهبی بزرگ و طراحی شده مانند مسجدها، مدرسه ها و مزارها و همچنین برخی از باغها و کاخها، برای این که شخص به سرعت ، یک دفعه وارد بنا نشود، بلکه ورود او به تدریج و به صورتی احترام آمیز باشد، مسیر دسترسی را غیرمستقیم طراحی می کردند.
مارپیچ
در معدودی از انواع بناها نه تنها سهولت و سرعت دسترسی به فضای داخلی مورد نظر نبوده است بلکه به صورت آگاهانه ای قصد داشتند که مسیر و نحوه دسترسی به فضای داخلی را تحت کنترل و نظارت در آورند و مانع از ورود سریع و ناگهانی شوند.
مقیاس نما
دارای مقیاس انسانی
بسیاری از بناهای معماری مانند خانه ها، حمامها و برخی از مسجدها و مدرسه های کوچک دارای فضایی ورودی با مقیاسی انسانی هستند. ارتفاع فضای ورودی این بناها به طور متوسط بین 5 تا 6 متر و ارتفاع در ورودی آنها به طور متوسط بین 2 تا 3 متر است. بیشتر این نوع ورودیها معمولاً فاقد جلو خان (به معنی فضایی وسیع در جلوی پیش طاق) هستند و تنها یک پیش طاق دارند که ابعاد فضای آن با توقف یا تجمع چند نفر متناسب می باشد. طبعاً ابهاد و تناسبات سایر عناصر و «جزء – فضا»های این ورودیها نیز با کارکرد آنها متناسب است. به عنوان مثال عرض دالان این ورودیها (در بناهای غیرعمومی) به طور متوسط بین 1 تا 20/1 متر و ارتفاع آن بین 8/1 تا 3 متر می باشد.
دارای مقیاس فوق انسانی
فضای ورودی بناهای عمومی و مهم را بزرگ و عظیم می ساختند به نحوی که دارای مقیاسی فوق انسانی می شد. ارتفاع فضای ورودی این بناها به طور متوسط بین 10 تا 15 متر است.
معمولاً در ورودی این فضاها نیز بزرگ است و گاهی اوقات تا 5 متر ارتفاع دارند.
شکل ترکیب نما
شکل کلی نما فضای ورودی هریک از انواع بناها تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله نوع و کارکرد و اهمیت بنا، موقعیت بنا در شهر و همچنین خصوصیات معماری شهر با منطقه ای که بنا در آن قرار گرفته و دوره ای از تاریخ که بنا در آن پدید آمده، قرار داشته است.
کشیده (پهن)
شکل نمای ورودی بسیاری از بناها کشیده یا پهن است و به این ترتیب سطح وسیعی از نمای خارجی بنا به فضای ورودی اختصاص یافته است. معمولاً در بسیاری از این گونه نماها، در هر طرف پیش طاق ورودی یک یا چند دهانه یا طاق نمای نسبتاً عریض نیز وجود دارد. در بعضی از این نماها سکوهایی نه تنها در دو سوی در ورودی بلکه در غرفه ها یا طاق نماهای واقع در دو سوی پیش طاق نیز ساخته شده است . معمولاً در بسیاری از موارد که معبر یا عرصه واقع در جلوی فضای ورودی وسیع و عریض بود، از این تناسبات استفاده می کردند. نسبت بین ارتفاع و عرض این گونه نماها به طور متوسط تقریباً 5/1 تا 5/2 است.
بلند (مرتفع)
کاربرد شکلهای بلند و مرتفع برای نمای کلی فضای ورودی در دوره ایلخانان بسیار رایج شد. فضای ورودی بسیاری از بناهای متعلق به آن دوره که تاکنون باقی مانده اند از چنین تناسبی برخوردار هستند.
نسبت بین ارتفاع به عرض نماهای بلند تا 5/2 به 1، و حتی گاه بیشتر از آن می باشد.
متوسط
شکل نمای بسیاری از فضاهای ورودی نه بسیار بلند و نه کشیده و عریض بلکه دارای تناسباتی نزدیک به مربع هستند . نمای پیش طاق یا دهانه ورودی بعضی از این ورودیها بلند و کشیده است اما وجود طاقنماها یا غرفه های واقع در دو سوی پیش طاق موجب شده است که نمای سطح ورودی در مجموع از شکلی شبیه به مربع برخوردار شود یعنی تناسباتی که نسبت ارتفاع به عرض به طور متوسط 1 به 1 باشد.
آجرکاری
آجر یکی از مهمترین مصالح در ایران است که از گذشته های دور تاکنون برای نماها مورد استفاده قرار می گیرد. مقاومت آجر در برابر باران و سایر عوامل اقلیمی موجب شده است که نمای ورودی بیشتر بناهای خشتی را با آن بپوشانند. نقش پذیری آجر و امکان ایجاد طرحهای گوناگون و سهولت اجرای کار سبب گردیده است که بسیاری از فضاهای ورودی را با آن تزیین کنند.
در قرنهای نخستین پس از اسلام تا اواسط دوره سلجوقیان، آجر مهمترین ماده در تزیین فضاهای ورودی بود.
کاشیکاری
از اواخر دوره سلجوقیان و به خصوص از دوره ایلخانان از کاشی نیز در ترکیب با آجر یعنی به صورت معلقی برای تزیین سطح نما استفاده می کرده اند. به تدریج از اواخر دوره ایلخانان و به خصوص از دوره تیموریان به بعد برای تزیین سطح نمای ورودی از کاشی بیشتر استفاده کرده اند تا جایی که در برخی از بناها تمام سطح نمای ورودی را با کاشی پوشانده اند.
در قرنهای نخستین بیشتر رنگهای فیروزه ای و لاجوردی را برای کاشیها به کار می بردند. در دوره قاجار از رنگهای تند و زننده صورتی، زرد، قرمز و آبی نیز استفاده کردند.
گچبری
نامقاوم بودن گچ در برابر آب و تأثیرپذیری آن از عوامل جوی موجب گردید که از آن کمتر برای پوشاندن سطح خارجی نمای فضای ورودی که در معرض باد و باران بود، استفاده کنند. در بعضی از فضاهای ورودی که پیش طاق یا غرفه هایی وجود داشت، برخی از قسمتهای واقع در سطح داخلی آنها به خصوص سطح زیرین سقف آنها را که از نفوذ مستقیم باران در امان بود با گچ تزیین می کردند. برای این منظور از طرحها، روشها و شیوه های گوناگون استفاده می شد.
حجاری
برای پوشاندن سطح ازاره و سکوی بسیاری از فضاهای ورودی از سنگ استفاده می کردند زیرا مقاومت، استحکام و دوام آن به خصوص برای این بخش از سطح نما که نسبت به سطوح دیگر بیشتر آسیب پذیر است بسیار مناسب بود. در بناهای معمولی و کوچک از سنگهای معمولی اما در بناهای بزرگ و مهم از سنگ مرمر و سایر سنگهای زیبا و تزیینی استفاده می کردند.
در برخی از مناطقی که انواع سنگهای ساختمانی در دسترس و احداث بناهای سنگی رایج بود همه نمای خارجی فضای ورودی را نیز با سنگ می پوشاندند و برای تزیین آن از انواع روشهای معمول استفاده می کردند.
رنگ
هریک از شیوه های تزیین، رنگ و بافت خاصی به سطوح فضاهای ورودی می دهد. آجر بافتی ریز و رنگی ملایم پدید می آورد . سایه روشن ناشی از بعضی بافتهای آجری که دارای نقشهای برجسته و فرو رفته هستند، ضمن ایجاد تنوع در بافت هر سطح، در کیفیت ادراک رنگ آن سطح نیز بی تأثیر نیست.
کلمات کلیدی:
دانلود تحقیق لوله ها و اتصالات فایل ورد (word) دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود تحقیق لوله ها و اتصالات فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود تحقیق لوله ها و اتصالات فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
لوله ها و اتصالات :
برای سیستم های آبرسانی و فاضلاب منازل لوله های گوناگون و در کیفیت ها مختلفی وجود دارند و هر یک از این انواع مزایا و نواقص خاص خود را داراست.
برای انتخاب بهترین لوله ،آشنایی با انواع مختلف آن و هم چنین اتصالات و رابط های مختلف ضروری می باشد در لوله کشی منازل از چندین نوع لوله استفاده می شوند که در این نوع عبارتند از:لوله چدنی –لوله برنجی و فولادی-لوله مسی-لوله پلاستیکی.
لوله چدنی:
از لوله چدنی معمولا در سیستم فاضلاب منزل در محل مجرای اصلی و لوله هوا گیر اصلی استفاده می شود این نوع لوله گاهی در خطوط افقی فاضلاب نیز بکار برده می شوند.
لوله چدنی از آنجا که دوام فوق العاده زیادی را داراست برای لوله کشی در زیر زمین بسیار مناسب است اما بهرحال خیلی سنگین بوده و نصب آن نیز وقت گیر است.
سیستم های تخلیه یا فاضلاب :
سیستم فاضلاب منزل ،آب آلوده و مصرفی را از خانه دور ساخته و آنرا در فاضلاب عمومی یا چاه و یا سپتیک تانک خصوصی منزل تخلیه می کند.جریان فاضلاب صرفا بعلت فشار ناشی از ثقل زمین یا وزن آب صورت می گیرد.
کلمات کلیدی:
دانلود مقاله عرفان و راه برون رفت از بحران سیاسی در اندیشه سیاسی قطب الدین نیریزی فایل ورد (word) دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله عرفان و راه برون رفت از بحران سیاسی در اندیشه سیاسی قطب الدین نیریزی فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله عرفان و راه برون رفت از بحران سیاسی در اندیشه سیاسی قطب الدین نیریزی فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
مقدمه
اندیشه سیاسی نیریزی، یک اندیشه سیاسی ـ عرفانی است و دارای مختصات جامعه ایران در اواخر سلسله صفویه اسـت. مقایسـه ابتـدا و انتهـای سلسـله صـفویه، روشـن میسازد که تصوف در دوره صفویان؛ اگرچه بسیاری از باورهـای عوامانـه را در سـطح جامعه گسترش داد، اما در کارزار جنگ،صوفیانِ نخستین، بهتر از صوفیان اواخر دوران صفوی ازتمامیت ارضی ایران دفاع میکردنـد. هنگـامی کـه در دوره »شـاه اسـماعیل« صفوی، صوفیان قزلباش با فریاد »یاشیخ یاشیخ« به صفوف دشمن زده و هیچ واهمـهای به خود راه نمیدادند، ایران ثبات بیشتری داشت تا دوران »شاهسلطانحسین« صفوی که همزمان با یورش افاغنه،تقریباً اثری ازصـوفیانِآغـازینِ دوره صـفوی نبـود. سـراینده
»مکافاتنامه« در شرح سقوط اصفهان به دست افاغنه در سـال 1135 قمـری، تصـاویر دردناکی را به تصویر کشیده است. خلوصصوفیانِ آغازین، جـای خـود را بـه امرایـی داده بود که با تصور اینکه مبادا پیروزی برای لشگر فلان امیر ثبت شود، پشت یکـدیگر را خالی میکردند.1
همین امر، نشان میدهد در برهههایی از تاریخ ایران که نبرد، رنگ اعتقـادی داشـته است، بیش از دورانی موفق بودهایم کـه سـپاهیان از منظـر اعتقـادی بـه نبـرد خـویش نمینگریستهاند. اگر دیدگاه »کروسینسکی«، مبتنی بر وجوه اعتقادی هجوم افاغنـسـنّیه بهایرانِ شیعی را در نظر بگیریم (کروسینسکی، 1363، ص(58، متوجه خواهیم شد کـه چرا استیلای افغانها بر یکی از قدرتمندترین حکومتهای ایرانزمین، سهلتر از زمـانی شده بود که این حکومت با اعتقادی راسخ روی کار آمده بود.
همزمان با ضعف حکومت صفوی در آخرین سالهای حکومـت ایـن خانـدان، برخـی رسالات در نقد یا حمایت از پادشاهی صفوی نگاشته شد. یکی از ایـن رسـالات، بـه قلـم
»محمدیوسف ناجی« (در سال 1127قمری) با عنوان »رساله در پادشاهی صفوی2« میباشد.
این رساله بر اسلوب رسالات فقهی نگاشته نشده و بیشتر سعی دارد با چیـنش روایـات در کنار یکدیگر، مشروعیت سلطنت صـفوی را توجیـه کنـد. رسـاله، حـاوی ادعاهـای
مهدویتگرایانه است و سعی دارد پادشاهی صفوی را به قیـام قـائم(عـج) پیونـد دهـد
(ناجی، 1387، ص.(116
با این وجود، رساله محمدیوسف ناجی را نمیتوان اثـری در روحکلّـی حـاکم بـر اندیشه سیاسی ـ عرفانی در نظر آورد. رسـالات اندیشـه سیاسـی ـ عرفـانی، مبتنـی بـر رعایت حال خلق در مقابل سلطانند؛ در صورتی که ایـن رسـاله، بیشـتر در پـی توجیـه سلطنتپادشاهیِ در حال زوال صفویه است و در این مورد بهنظـر مـیرسـد از غالـب روایات در جهت حراست از کیان و دودمان صفوی، مصادره به مطلوب کرده است.
از دیگر رسالات شرایط بحران، »آداب سلطنت و وزارت« نام دارد. این اثـر، تـألیف
»هدایهاالله همدانی« به تاریخ 1136 قمری؛ یعنی همزمان بـا سـقوط شـاه سـلطانحسـین صفوی است که نسخهای از آن نیز هم اکنون در دانشگاه تهران، نگهداری مـیشـود. ایـن رساله با شرح اینکه »جن و انس آفریده نشدند، الا برای عبادت« (همدانی، نسخه خطی
3837/3 دانشگاه، ص(30، نتیجه میگیرد که سیاست نیز نباید مسیری خلاف این جهت بیابد. در این راه، مشورت با عقلا اهمیت فوقالعادهای دارد؛ زیرا »اصل و عمده در کـل امور، مشورت است با اصحاب عقل و ارباب تجارب« (همان، ص(36، اما حـاکمی کـه از راه مشورت، دور افتاده و راه ظلم را در پیش گیـرد از مسـیر اصـلی، خـارج شـده و رسول9 فرماید: »اول کسی کـه در دوزخ مکـان گیـرد، پادشـاه ظـالمبـود« (همـان، ص.(33 این رساله از قلم صریحی برخوردار است و پادشـاه را بـدون هـیچ ستایشـی، نصیحت میکند که »در هستی خود فکرت کند و داند کـه از قطـره آب کنـده، موجـود شده است و حقیقتهستیِ خود را بشناسد و بداند که فانی اسـت و بـاز از وجـود بـه عدم خواهد شد.« شاه باید بداند که »آدمی را به بازیچـه و بـازی نیافریـدهانـد)«همـان، ص.(26 پس پادشاه باید بداند که »خلایق که ودیعه خالقاند در عهده او آمده« و باید از آنها پاسداری کند.
از سوی دیگر،رسالات اندیشهسیاسیِ مقارن با سقوط سلسله صـفویان، مـیتوانـد روشن سازد که چرا در اوایـل حکومـت صـفوی کـه شـرایط مناسـبی وجـود داشـته، اندیشمندان کمتری را مییابیم که به تأمل نظری در باب سیاست پرداخته باشـند. آنچـه
خسروپناه عبدالحسین و مهربانی فدایی مهدی / نیریزی الدینقطب سیاسی اندیشه در سیاسی بحران از رفت برون راه و عرفان
107 ش
65پیاپی /مسو شماره / دهمهف سال
108 ش
از اندیشه سیاسی در دوران ثبات، برجای مانده است، حکایت از آن دارد که اندیشههای سیاسی عصر صفوی در شرایط ثباتغالباً، متوجه کلیات سیاست بوده و طبیعـی اسـت که در شرایط بحران به امور جزئی و عینیتر بپردازند.
مهمترین اندیشمندی که به سقوط صفویه در شرایط بحـران صـفویان توجـه کـرده است، سیدقطبالدین محمد نیریزی از عرفای ذهبی این عصر مـیباشـد کـه در »طـب الممالک و فصل الخطاب«، تأملاتی در این موضوع داشته است و در خـلال آنهـا نـوع خاصی از اندیشه سیاسی ـ عرفانی را ارائه کرده است. در واقع سقوط صفویان بـهمثابـه یک حکومت شیعی که مبتنی بر اعتقادات عمیق مردم و اصحاب معرفت بود، پرسشهای بسیاری را در اذهان ایجاد کرده بود و این خود بستری برای نـوعی از اندیشـسیاسـیِه شرایط بحران شد. در این میان، اندیشههای سیاسی قطبالدین نیریزی یکی از مهمترین وجوه چنین جریانی است.
نیریزی و سیاست
سیدقطبالدین محمد نیریزی شیرازی از علمـای بنـام قـرن دوازدهـم هجـری و از اقطاب سلسله ذهبیه است که نزد »مولی محمدعلی سکاکی شیرازی« و »شیخ علـینقـی اصطهباناتی« شاگردی کرده است. نخستین اسـتاد کـه در حملـه افغـان در سـال 1135
قمری به شهادت رسید،احتمالاً در شکلگیری اندیشههـای سیاسـی وی، مـؤثر بـوده و دومین استاد؛ یعنی اصطهباناتی نیز از عرفای بزرگ عصر قطبِو ذهبیه پیش از نیریـزی بوده که خود او در »طب الممالک و فصل الخطاب« استاد رافریداً» فی دراویش عصره«
(نیریزی، 1371، ص(10 نامیده است.
نیریزی در ابتدای رساله فصل الخطاب یا »حکمت العلویه« مـیگویـد کـه »پـای در دایره طریقت ذهبیه کرده« و به »معرفت رضویه« رسیده اسـت (نیریـزی، نسـخه خطـی
364/3 دانشگاه، ص.(1 ذهبیه از سلاسل تصوف شیعی است که به شریعت، ملتزم بوده و از سوی علما نیز معتبر شناخته میشده است. بهعنوان مثال، »ابوالقاسـم راز شـیرازی«
-1299)احتمالاً 1202ق) از اقطاب ذهبیه،3 چنـان اعتبـار و تبحـری در علـوم دینـی و
عرفانی داشته است که دو تن از بزرگترین مراجع شیعه آن زمان؛ یعنـی »شـیخ مرتضـی انصاری« و »میرزا محمدحسین شیرازی«، معروف به میـرزای شـیرازی(1230-1312ق)
مجذوب وی بودند و از وی، تلقین ذکر و فکر مـیگرفتنـد(خـاوری، 1362، ص.(379
یک بار هم شیخ مرتضی انصاری، نوشتهای برای ابوالقاسم راز شیرازی نوشته بـود و از این قطب ذهبیه، دستورالعمل طریقت، طلب نموده بود (همان، ص.(380
ازدواج نیریزی با دختر اصطهباناتی، یادآور ازدواج »شیخ صـفیالـدین اردبیلـی« بـا دختر »شیخ زاهد گیلانی« است که هر دو پس از استاد به قطبیـت رسـیدند. البتـه یکـی مربوط به آغاز دوران صفویه و دیگری مربوط به روزهایپایانیِ سـلطنت ایـن خانـدان است. با این وجودنامِ، هر دو شخصیت به نوعی با سیاست، پیوند میخورد.
نیریزی به جهت آنکه از شأن بالایی در میان عرفا برخوردار بوده است به »قطبالـدین« ملقب میشود. این لقب، حکایت از گسترش عرفان معرفتی و شریعتمحـور در ایـران دارد. او از حکما و عرفای بزرگ اواخر عصر صفوی است، حتی در دوره »نـادری« نیـز ارادت به وی همچنان باقی بود. »کریمخان زند« نیـز از آغـاز رویکارآمـدن، »در زمـره ارادتکیشان سیدقطبالدین محمد بود)«همان، ص.(338
کتاب »فصل الخطاب4« نیریزی به لحاظ مشـی کلـی حکمـت الهـی، دارای اهمیـت است؛ زیرا شامل نقدهایی بر فلسفههای انتزاعی و بهخصوص نقد بر منطـق اسـت و از طریق آن میتوان به اندیشههای او دست پیدا کرد. اندیشههای سیاسی نیریـزی، جـدای از »فصل الخطاب و طب الممالک«، در رساله دیگری با عنوان »رساله سیاسی در تحلیل علل سقوط صفویه« به چاپ رسیده است.
یکی از مواردی کهاحتمالاً باعث ورود نیریزی به اندیشه سیاسی شده است، علاقـه شدید وی به »نهج البلاغه« است؛ یعنی یکی از عزیمتگـاههـای محـل رجـوع اندیشـه سیاسی ـ عرفانی است. در واقع، نیریزی در طبقهبندی منابع و مختصات تأمـل عرفـانی در باب سیاست، در زمره افرادی است که بر مبنـای عهدنامـه مالـک اشـتر بـه تـأملات سیاسی پرداختهاند، اما با توجه به اینکه اندیشههای سیدقطبالدین، شامل وجـوه دیگـر اندیشه سیاسی ـ عرفانی همچون اندیشه سیاسی حکمای الهی اسـت، بایـد او را جـامع
خسروپناه عبدالحسین و مهربانی فدایی مهدی / نیریزی الدینقطب سیاسی اندیشه در سیاسی بحران از رفت برون راه و عرفان
109 ش
65پیاپی /مسو شماره / دهمهف سال
110 ش
بین معقول و مشهود در نظر آورد. این دوبعد اندیشه سیاسی نیریزی در تأمـل در بـاب علل سقوط صفویان، نمود عینی مییابد.
از نکات جالب توجهی که در اندیشه سیاسی نیریـزی وجـود دارد، تحلیـل وی بـر مبنای اراده واختیارِ اجتماع و دوریگزیدن از تحلیلهای جبرباورانه است. بدیهی است که این تحلیل در صورتی میتواند از سوی یک اندیشمند، ارائه شود که در نظام فکـری خود دارای یک انسانشناسیِ مبتنی بر اختیار فردی باشد. نیریزیقطعاً ایـن بـاور را بـر مبنایِ اندیشه عرفانی خود ارائه میدهـد؛ یعنـی اندیشـهای کـه در آن انسـان درکـانونِ شناخت حقیقت قرار میگیرد. در اندیشه نیریزی، بر خلاف برخی ازصـوفیانِ قشـری، این انسانهای یک اجتماع هستند که سرنوشت خود را رقم میزنند و جبر، چیـزی جـز اعمال انسان نیست. به همین جهت، »تمامی نصوصی را کـه بـه آنهـا اسـتناد مـیکنـد، نصوصی است که دلیل تغییرات اجتماعی را برخاسته از متن خواست جامعـه و انسـانها میداند« (نیریزی، 1371، ص.(19 او در رساله سیاسی، نشان میدهد که »به هـیچ روی، تسلیم اوضاع نشده و آنها را قابل برگشت میداند« (همان).
با وجود این، وی از تفکرات دینی، فاصـله نگرفتـه و تحلیـل ویصـرفاً مبتنـی بـر اوضاع اجتماعی نیست. اندیشه سیاسی نیریزی بر این مبنا اسـتوار اسـت کـه در مقابـل بیماریهای بیرونی اجتماع، درمانی بر مبنای آرای عرفـانی ارائـه دهـد و بـدینگونـه در کسوت یک طبیب روحانی، ایفای نقش کند. همانگونه که در فصل نخست کتاب خود، با عنوان »الاسباب و العلامات« آورده، معتقد است: »شکستن پیمان بـا خـدا و رسـول«،
سبب »تسلط دشمن« شده است (همان، ص(22 و بر مبنای حدیثی از امـام صـادق7
که »اگر عالمی را دوستدار دنیا دیدید او را در دینش متهم کنیـد)«کلینـی، بـیتـا، ج1،
ص(46 میآورد: »ما به قومی نزدیک شدیم که پیش از این اهل رفاه بودند. ما به کمـک آنان از دنیا بهره بردیم و در دسته مسرفین قرار گرفتیم« (نیریزی، نسـخه خطـی 364/3
دانشگاه، ص.(23 این تحلیل وی بر مبنایی عرفانی استوار است؛ زیرا در بخشی از همان رساله آورده است: »هر کسی نسبت به آنچه دوست دارد، تعلق خاطری دارد« (همـان، ص.(74 بدیهی است با دیدگاهی که در عرفان اسلامی در باب نفی تعلقـات تقیوـدات
وجود دارد، تحلیل نیریزی این است کهتقیدات بیشتر، باعثدوریِ بیشـتر از »حـق« و
در نتیجه، دوری بیشتر از »حقایق« جامعه شده است و ایـن مهـمتـرین دلیـل ضـعف و اضمحلال خاندان شیعی خواهد بود.
کلمات کلیدی:
دانلود بررسی و مطالعه انواع تلفات در شبکه های توزیع فایل ورد (word) دارای 40 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود بررسی و مطالعه انواع تلفات در شبکه های توزیع فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی ارائه میگردد
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود بررسی و مطالعه انواع تلفات در شبکه های توزیع فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
دانلود بررسی و مطالعه انواع تلفات در شبکه های توزیع فایل ورد (word)
دانلود بررسی و مطالعه انواع تلفات در شبکه های توزیع فایل ورد (word)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
تخمین بازدهی و تلفات شبکه های توزیع............................................................................................ 1
نقش موادوطراحی اولیه در کاهش تلفات............................................................................................ 3
اتوماسیون کنترل بانکهای خازن درشبکه های فشارضعیف و متوسط (20KV و( 400V...................5
اصلاح شبکه های توزیع و کاهش تلفات.............................................................................................12
بهینه سازی آرایش شبکه های توزیع....................................................................................................16
انواع روشهای بازآرایی.........................................................................................................................16
ارایه روش............................................................................................................................................17
الگوریتم جستجو..................................................................................................................................17
محاسبه تلفات شبکه به روش simplified Distflow....................................................................18
نتیج شبیه سازی....................................................................................................................................19
نتیجه گیری...........................................................................................................................................43
تخمین بازدهی و تلفات شبکه های توزیع
اگر چه‌ترانسفورماتورها در صنعت‌برق‌به‌عنوان‌تجهیزات‌با بازدهی‌بالا شناخته‌می‌شوند اما تفاوت‌بسیار زیاد میزان‌مصرف‌انرژی‌الکتریکی‌در زمانهای‌اوج‌مصرف‌وکم‌باری‌و نیز لزوم‌توجه‌به‌رشد سالانه‌بار ترانسفورماتورها باعث‌دشواری‌انتخاب‌بهینه‌ظرفیت‌ترانسفورماتورهای‌توزیع‌و در نتیجه‌بالا بودن‌تلفات‌کلی‌آنها میشود. این‌تفاوت‌میزان‌مصرف‌زمانهای‌مختلف‌را نمی‌توان‌به‌مقدار زیادی‌تغییر داد بنابراین‌بایدبا بکارگیری‌روشهای‌مدیریت‌بار ترانسفورماتورهای‌توزیع‌و نیز استفاده‌از طراحی‌ومواد مناسب‌تر و با در نظر گرفتن‌طرحهای‌فنی‌اقتصادی‌با زمانهای‌برگشت‌سرمایه‌کوتاه‌مدت، نسبت‌به‌بهبود بازده‌ترانسفورماتورهای‌توزیع‌و کاهش‌تلفات‌آنها اقدامات‌موثری‌انجام‌داد. بررسیهای‌انجام‌شده‌در نوشتار حاضر نشان‌می‌دهد که‌بازده‌واقعی‌ترانسفورماتورهای‌توزیع‌نصب‌شده‌در کشور (ظرفیت‌متوسط) در شرایط بارگیری،سالانه‌در حدود 96 تا 97 درصد است.طراحی‌اولیه‌و ساخت‌ترانسفورماتورهای‌توزیع‌با استفاده‌از مواد و طرحهای‌مناسب‌تر باعث‌افزایش‌بازدهی‌آنها تا حدود 98 الی‌درصد با زمان‌برگشت‌سرمایه‌تا 5/3 سال‌خواهد شد.
ارزیابی‌تلفات‌و روشهای‌کاهش‌آن‌دربخشهای‌تولید، انتقال‌و توزیع‌انرژی‌الکتریکی‌از جمله‌مسائل‌مورد توجه‌در چندسال‌اخیر در کشور بوده‌است‌و در این‌میان‌باتوجه‌به‌سهم‌بسیار بالای‌تلفات‌سیستم‌توزیع، اهمیت کاهش این نوع تلفات بیش از سایر بخشهاست.ازجمله‌مسائل‌فنی‌وغیرفنی‌که‌باعث‌افزایش‌ناخواسته‌تلفات‌سیستم توزیع کشورشده‌است میتوان به طراحیهای غیر مهندسی، استانداردهای‌قدیمی‌و ناکارآمد، گستردگی‌و پراکندگی‌فراوان‌شبکه‌های‌فشار ضعیف‌و روستایی،استفاده‌های‌غیرمجاز برق‌و... اشاره‌کرد که‌درهر حال‌آشنایی‌با سهم‌هر یک‌از مولفه‌های‌تلفات‌شبکه‌توزیع‌و ظرفیت‌واقعی‌کاهش‌این‌تلفات‌از طرق‌عملی‌و اقتصادی‌ارزش‌فراوانی‌داشته‌و تصمیم‌گیری‌در این‌زمینه‌را آسانتر میکند .در میان تجهیزات‌مختلف شبکه‌توزیع، ترانسفورماتوره که‌وظیفه‌تبدیل‌ولتاژ را درپستها و خطوط برعهده‌دارند، همواره‌به‌عنوان‌دستگاههایی‌با بازدهی‌بسیار بالامطرح‌بوده‌اند. بر این‌اساس‌در کشور ما سهم‌کمی‌از تلفات‌انرژی‌الکتریکی‌را ناشی‌از آنهادانسته‌و یا آنکه لااقل پتانسیل فنی اقتصادی ناچیزی‌را برای‌کاهش‌تلفات‌توزیع‌کشور از طریق‌بهبود بازدهی‌آنها در نظرداشته‌اند که‌دلیل‌عمده‌این‌امر نیز از یک‌طرف‌عدم‌لحاظ شرایط بارگیری‌واقعی‌ترانسفورماتورهای‌توزیع‌در طولانی‌مدت‌وتاثیر فراوان‌این‌نحوه‌بارگیری‌بر بازده‌وتلفات‌واقعی‌این‌تجهیزات(مسائل‌فنی)است. از طرف‌دیگر با توجه‌به‌غیررقابتی‌بودن‌صنعت‌ساخت‌ترانسفورماتورها واستفاده‌از فن‌آوریهای‌نسبتٹ ارزان‌و قدیمی‌وحمایت‌از این‌سیستم‌در کشور در بیشترحالتها با اهمیت دادن فراوان به مسائل فنی‌دیگر نظیر بهبود ولتاژ و عامل‌قدرت‌شبکه‌ازطریق‌خازن‌گذاری‌و... و نیز مهم‌دانستن‌مسائل‌غیرفنی‌نظیر استفاده‌های‌غیرمجاز ازبرق‌و... لزوم‌توجه‌بیشتر به‌این‌مساله‌مهم‌ازنظر اولویت‌بندی‌در رده‌های‌پایین‌تری‌قرار گرفته‌است.
کلمات کلیدی:
ساخته شده توسط Rodrigo ترجمه شده
به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ.
